WANNEER VERZORGING PIJN DOET...

Als student in de ouderenzorgsector ken je de theorie over hoe je ouderen verzorgt uit je hoofd. De theorie naar de praktijk omzetten is niet altijd even eenvoudig. Bovendien ben je zelf ook een mens, met al eens een slechte dag of ochtendhumeur. We weten dat we bewoners met uiterste omzichtigheid moeten benaderen. Toch zijn we ons niet altijd bewust van de breekbaarheid van ouderen, in de breedste zin van het woord.

VERZORGEN BETEKENT ZOVEEL ALS DE PIJN VERMINDEREN

Tijdens de verzorging gebeurt het wel eens dat sommige handelingen als pijnlijk worden ervaren. Iedereen kan erover meepraten. Denk maar aan bepaalde (medische) behandelingen die we als kind moesten ondergaan. Gewoon al iets eenvoudigs als een pleister van een wonde trekken of een wonde ontsmetten betekende dat we 'helse pijnen' moesten doorstaan. Zelfs al waren die handelingen goed bedoeld, we zagen als  kind nog liever af dan dat we verzorgd moesten worden.
Verzorgen betekent zoveel als: alles in het werk stellen om die pijn weg te nemen. Natuurlijk bestaan hiervoor medische oplossingen: bij de uitvoering van pijnlijke, kortdurende behandelingen geven de dokters maar al te snel een kalmeermiddel of pijnstiller om de angst en/of de pijn weg te nemen. Sommige zorghandelingen, die normaal gezien niet pijnlijk zijn, worden wel als dusdanig ervaren wanneer ze verschillende malen herhaald worden of wanneer de persoon, die de zorg ondergaat, onvoldoende voorbereid of slecht geïnformeerd is (bv.  punctie, her- of verplaatsen van een drain en/of een sonde, rectaal touché,...).

MENTALE PIJN

De pijn, veroorzaakt tijdens de verzorging, wordt door de verzorger meestal verwaarloosd. Voor de patiënt is die pijn soms intenser dan de pijn die met de ziekte samengaat. De patiënt moet op die manier veelvuldig en herhaaldelijk pijn doorstaan die, op termijn, destructief wordt.
In het slechtste geval lijden deze pijnlijke ervaringen tot een vlucht van de patiënt naar een isolement en een weigering van gespecialiseerde hulp met de nodige ingrepen.
Nergens anders dan in de geriatrische instellingen worden veel van de zorghandelingen als pijnlijk ervaren. Tijdens de zorgverlening moet men steeds het trage ritme en de kwetsbaarheid van de persoon respecteren. Bij de zorgafhankelijke residenten kan het uitvoeren van een toilet, een transfer en soms een simpele mobilisatie van één van de ledematen, een fysieke pijn veroorzaken. De minste, kleinste en bruuske handeling die als onverwacht wordt ervaren, wordt ook als pijn lijk ervaren. Ook de herhaling van dergelijke handelingen zal op lange termijn meer mentale schade dan fysieke pijn veroorzaken. Deze residenten kunnen een hele tijd geagiteerd zijn door de pijn die ze hierbij voelden. Het gevaar bestaat dat ouderen hun vertrouwen in de zorgverleners verliezen. Ze voelen zich alleen, zijn wantrouwig en worden depressief. Soms werden enkele residenten agressief.
Alle zorgverleners hebben mensen gekend die angstig werden om in bad te gaan aangezien de verschillende handelingen, zelfs gewoon de verplaatsing met de badlift, als pijnlijk werden ervaren. Hun angst was van ver merkbaar en dat terwijl het badmoment eigenlijk een pleziermoment zou moeten zijn!

HOE DIT TE VERMIJDEN?

Om de pijn die ontstaat tijdens het verzorgen te verminderen, en zeker bij de zorg voor ouderen, is het belangrijk dat er een wederzijds vertrouwen bestaat. De vertrouwensrelatie is van kapitaal belang. Als verzorger moet je de tijd nemen om de resident gerust te stellen door hem uit te leggen WAT er gaat gebeuren en HOE bepaalde handelingen zullen uitgevoerd worden. Vele ouderen zijn angstig door onwetendheid en verschillende van de residenten lijden alvorens de handeling van start gaat en alleen omdat ze slecht geïnformeerd werden...
Natuurlijk zijn er ook vooroordelen dat bepaalde handelingen pijn doen, zelfs al is dat niet zo.
Tijdens het uitvoeren van de zorg zal er in de toekomst dus meer op gelet moeten worden om bij de handeling de nodige uitleg te geven met het nodige geduld en vertrouwen.